Muzeum Regionalne „Państwa Muszyńskiego” w Muszynie posiada bogate zbiory historyczne i etnograficzne oraz cenne eksponaty, w tym dokument cechowy miasta Tylicz z XVIII w. wydany przez biskupa krakowskiego Konstantego Felicjana Szaniawskiego, skrzynie mieszczańskie, militaria i judaiki. Zbiór obejmuje także dzieła sztuki miejscowych artystów. Łącznie w zasobach muzeum znajduje się 2550 eksponatów. Godziny zwiedzania: poniedziałek-sobota 9.00-17.00, niedziela 13.00-17.00.
Muzeum Regionalne „Państwa Muszyńskiego”
ul. Krzywa 1, 33-370 Muszyna
tel. +48 18 534 91 61
www.muszyna.pl
W Muzeum Regionalnym im. Seweryna Udzieli w Starym Sączu i w Muzeum Księdza Józefa Tischnera zgromadzono cenne zbiory dokumentujące przeszłość miasta. W Muzeum Regionalnym są m.in. pamiątki po sławnych ludziach mieszkających kiedyś w Starym Sączu, eksponaty ukazujące historię miasta, wyroby rzemieślnicze, militaria, a także dzieła sztuki. Po wizycie Jana Pawła II w Starym Sączu w 1999 r. muzeum z dumą prezentuje pamiątki po tym wydarzeniu: autograf Papieża oraz pióro, którym został złożony. W Muzeum Ks. Tischnera zgromadzono eksponaty związane z życiem kapłana i filozofa. Godziny zwiedzania: codziennie (oprócz poniedziałków) 10.00-13.00, od maja do sierpnia 10.00-17.00.
Muzeum Regionalne im. Seweryna Udzieli
Muzeum ks. Józefa Tischnera
Rynek 6, 33-340 Stary Sącz
tel. +48 18 446 00 94
angosz@poczta.fm
www.muzeum.stary.sacz.pl
W krynickim Muzeum Nikifora zgromadzono twórczość jednego z najsłynniejszych malarzy z kręgu malarstwa intuicyjnego – Nikifora. Są tu zarówno akwarele, gwasze, jak i rysunki. Część dokumentacyjną wystawy stanowią pamiątki po Nikiforze, publikacje poświęcone malarzowi oraz jego fotografie. Do najstarszych, unikalnych wręcz dzieł należą: „Autoportret potrójny” i wieloobrazkowa kompozycja „Uzdrowienie chorej”, a także sceny wojskowe. Godziny zwiedzania: wtorek-niedziela 10.00-13.00 i 14.00-17.00, poniedziałek - nieczynne.
Muzeum Nikifora Willa „Romanówka”
Bulwary Dietla 19, 33-380 Krynica-Zdrój
tel. +48 18 471 53 03
www.muzeum.sacz.pl
Muzeum Zabawek „Bajka” w Krynicy-Zdroju to niezwykłe miejsce, w którym dzieci z radością i zdumieniem odkrywają zabawki z czasów swoich rodziców i dziadków, a dorośli z uśmiechem przenoszą się w czas zapomnianych dziecięcych fantazji. W tym miniaturowym świecie zaprezentowano prawie wszystkie znane formy zabawkarstwa europejskiego – od XIII wieku po lata 60. XX wieku. Są teatrzyki domowe, szopki bożonarodzeniowe, lalki, zabawki blaszane, militaria, klocki, zwierzątka, zabawki optyczne, samograje i wiele innych. Są też przybory szkolne i mini-klasa sprzed 50. lat. Godziny zwiedzania: maj-sierpień 9.00-18.00, wrzesień-kwiecień 10.00-17.00.
Muzeum Zabawek „Bajka” (Nowe Łazienki Mineralne)
ul. Piłsudskiego 2, 33-380 Krynica-Zdrój
tel. kom. +48 693 634 114, +48 783 783 139
bajka@muzeum-zabawek.pl
www.muzeum-zabawek.pl
Muzeum Regionalne w Piwnicznej-Zdroju mieści się w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury. Posiada zasobny dział etnograficzny ze zbiorami sprzętu domowego i gospodarskiego, narzędzi rzemieślniczych, strojów i zabytków dawnego rękodzieła. Zbiory historyczne to m.in. fotokopie i reprodukcje dokumentów lokacyjnych oraz przywilejów miasta Piwniczna. Wyjątkowa i szczególna – największa tego typu w Europie – jest kolekcja dawnego sprzętu narciarskiego: nart biegowych i zjazdowych. Godziny zwiedzania: poniedziałek-piątek 10:00-12:00.
Muzeum Regionalne w Piwnicznej-Zdroju
Rynek 11, 33-350 Piwniczna-Zdrój
tel. +48 18 446 41 57
muzeumtmp@gmail.com
www.turystyka.piwniczna.pl
Szczególną kolekcję eksponatów prezentujących kulturę lachowską można zobaczyć w Zagrodzie „Kubalówka” w Podegrodziu. To drewniana zagroda składająca się z chałupy, spichlerza i kuźni, wyposażonych w stare, tradycyjne sprzęty. Została odtworzona w obejściu rodziny Bodzionych „Kubali”. We wnętrzach częściowo odtworzono mieszkanie rodziny chłopskiej z Podegrodzia z pierwszej połowy ubiegłego wieku. W Kubalówce odbywają się pokazy tradycyjnych zajęć wiejskich: pieczenia chleba, wypieku opłatków wigilijnych, wykonywania ozdób obrzędowych, czy układania bukietów na święto Matki Boskiej Zielnej. Większość eksponatów pochodzi z końca XIX lub początku XX wieku. Zbiory liczą ponad 800 pozycji.
Zagroda Lachowska „Kubalówka”
33-386 Podegrodzie 202
tel. +48 18 445 93 89
tel. kom. +48 504 138 106
Muzeum Parafialne w Grybowie mieści się w budynku starej modrzewiowej plebanii z 1699 r. Podziwiać tu można okazałą kolekcję rzeźb, obrazów, mebli, tkanin, dokumentów, ksiąg i zdjęć. Pochodzą one z zasobów parafialnych, dawnych kościołów, synagog, cerkwi i od osób prywatnych. Do najcenniejszych skarbów należą: olejny obraz św. Sebastiana – kopia obrazu włoskiego malarza Guida Reniego z XVIII w., ołtarzowy obraz św. Katarzyny z XVIII w., późnobarokowy obraz Męczeństwo św. Andrzeja, drewniane epitafium rodziny Lichoniów z 1644 r. oraz XVIII-wieczna rzeźba św. Jana Nepomucena. Wart uwagi jest pergamin królewski z podpisem Augusta II Mocnego z 1724 r. Muzeum czynne jest we wtorki i soboty w godz. 10:00-12:00.
Muzeum Parafialne w Grybowie
ul. Kościelna 5, 33-330 Grybów
tel. +48 18 445 02 62
www.grybow.parafia.info.pl
Niezwykłe zbiory znajdują się w Muzeum Parafialnym Sztuki Ludowej im. księdza Edwarda Nitki w Paszynie, gdzie eksponowane jest malarstwo, rzeźby i płaskorzeźby przede wszystkim paszyńskich artystów ludowych. Zbiory obejmują również dary artystów odwiedzających Paszyn, obiekty zakupione i zebrane przez księży Edwarda Nitkę, Stanisława Janasa i Jerzego Bulsę. Łącznie zasoby liczą ponad 3000 eksponatów. Placówkę można zwiedzać w dni powszednie w godz. 12:00-17:00, a w niedziele 13:00-16:00. Parafia prosi o wcześniejsze zgłaszanie grup.
Muzeum Parafialne Sztuki Ludowej im. Ks. Edwarda Nitki w Paszynie
Paszyn 197, 33-326 Mogilno
tel. +48 18 440 27 97
muzeum@paszyn.eu
www.paszyn.eu
W Sądeckim Parku Etnograficznym na 20 ha zgromadzono 68 obiektów i ponad 7 tys. eksponatów prezentujących kulturę ludową Lachów, Pogórzan, Górali Łąckich, Łemków i Cyganów Karpackich. Do najciekawszych należą: lachowska zagroda z Gostwicy, pogórzańska chałupa z Niecwi, chałupa zielarki z Lipnicy Wielkiej, dwór z Rdzawy, stodoła z Zarzecza, zagroda z Obidzy i Królowej Górnej, kurna chata z Łabowej, kuźnia z Czaczowa, cerkiew św. Dymitra Męczennika z Czarnego, drewniany XVIII-wieczny kościół p.w. śś. Piotra i Pawła z Łososiny Dolnej oraz kościół ze Świniarska.
Sądecki Park Etnograficzny
ul. B. Wieniawy-Długoszowskiego 83 b, 33-300 Nowy Sącz
tel. +48 18 444 35 70
skansen@muzeum.sacz.pl
www.muzeum.sacz.pl
Miasteczko Galicyjskie to Stary Sącz, Lanckorona i Lipnica Murowana w jednym miejscu – czyli miasteczko rodem z Galicji z końca XIX wieku w pigułce. Atrakcjami są tu: starosądecki ratusz i dwór szlachecki z Łososiny Górnej, remiza straży pożarnej oraz budynki mieszkalne, a w nich zaaranżowane pracownie, m.in.: zegarmistrzowska i warsztat garncarza. W zrekonstruowanych budynkach są sale wystawowe, hotel, centrum konferencyjne, sklepy. Jest również karczma regionalna, a nieopodal zrekonstruowany zespół trzech zagród kolonistów niemieckich z Gołkowic z przełomu XVIII i XIX w. Dopełnieniem jest odbudowany i wyposażony zbór ewangelicki ze Stadeł.
Miasteczko Galicyjskie
ul. Lwowska 226, 33-300 Nowy Sącz
tel. +48 18 444 35 70
miasteczko@muzeum.sacz.pl
www.muzeum.sacz.pl
W Podegrodziu – stolicy Lachów powstało i mieści się Muzeum Lachów Sądeckich im. Z. i St. Chrząstowskich. Muzeum jest największą na Sądecczyźnie regionalną placówką tego typu powstałą ze zbiorów prywatnych. Ekspozycja poświęcona jest tradycyjnej kulturze materialnej regionu lachowskiego: rolnictwu, wiejskim rzemiosłom takim jak: garncarstwo, kowalstwo, obróbka drewna i włókna. Prezentowana jest również współczesna sztuka ludowa oraz plastyka obrzędowa, związana z tradycyjnymi świętami rodzinnymi i dorocznymi: różdżki weselne, palmy wielkanocne, wieńce dożynkowe, szopki, gwiazdy kolędnicze, turonie, konik. Eksponowane są oryginalne świąteczne stroje podegrodzkie, na których można podziwiać do perfekcji doprowadzone zdobnictwo wiejskich ubiorów. Muzeum jest nieczynne: w poniedziałki i wtorki, dni poświąteczne, drugi dzień Świąt Wielkanocnych, Boże Ciało, 1 stycznia, 6 stycznia, 1 listopada, 11 listopada, 25 grudnia.
Muzeum Lachów Sądeckich im. Z. i St. Chrząstowskich
33-386 Podegrodzie 525
tel. +48 18 444 13 47
www.muzeum.sacz.pl
Warownia Stara Baśń w Grybowie to miejsce utrzymane w klimacie średniowiecznego grodu warownego, które pozwala poczuć ówczesną atmosferę. Wg legendy gród został założony przez Bolka zwanego Gniewnym stoi w miejscu gdzie w 1287 roku zostały rozbite wojska Batu-Chana (wnuka Czyngis-Chana) w czasie ekspansji mongolskiej na Europę. Można tu przenieść się w przeszłość, przechadzając się galeriami wysokiego muru łączącego Basztę Księżniczek z Basztą Smoczą. Lochy Warowni skrywają niejedną tajemnicę i tylko śmiałkowie odważają się w nie zajrzeć próbując odnaleźć zaginione skarby chana. Tradycyjne wnętrza wykończone są w kamieniu, cegle i drewnie, a nastrój Starej Baśni dodatkowo podkreśla galeria sztuki, część muzealna oraz elementy wystroju, starodawne przyrządy i eksponaty. W grodzie Bolka Gniewnego można spróbować sił w strzelaniu z łuku czy rzucie oszczepem, a także brać udział w pokazach średniowiecznego rzemiosła, uczestniczyć przy wypieku chleba i wędzeniu mięsiwa. W najbliższym czasie Gospodarze Starej Baśni planują utworzenie kalendarza cyklicznych imprez pt. „Podróże w przeszłość w grodzie warownym Stara Baśń”.
Warownia Stara Baśń w Grybowie
ul. Grottgera 15, 33-330 Grybów
tel. +48 18 447 47 47
kontakt.starabasn@gmail.com
www.zamekstarabasn.pl
www.facebook.com/ZamekStaraBasn
Galeria Marii Ritter i Stare Wnętrza Mieszczańskie w Nowym Sączu to ekspozycje zajmujące cztery pomieszczenia na pierwszym piętrze zabytkowej kamienicy Ritterów (przełom XVIII i XIX w) u zbiegu Rynku i ul. Jagiellońskiej. W pierwszym pomieszczeniu znajduje się monograficzna wystawa obrazów wybitnej sądeckiej malarki Marii Ritterówny (1899-1976) oraz elementy wyposażenia jej pracowni (materiały warsztatowe). Narożny salon "zielony" ma charakter XIX-wiecznego wnętrza biedermeierowskiego; dwudziestowieczne są w nim tylko portrety pędzla Marii Ritterówny. Następny, biały salonik z grającą pozytywką, wprowadza w atmosferę dawnych mieszkań. Wyposażony jest w lekkie meble, sprzęty oraz obrazy, m.in. płótna Feliksa Hanusza, jednego z pierwszych sądeckich malarzy z wykształceniem akademickim. Ekspozycję zamyka sypialnia w stylu Ludwika Filipa z wiedeńskimi portretami dziadków malarki - Feliksa i Józefy Ritterów. Do urządzenia wnętrz wykorzystano wiele pamiątek rodzinnych i eksponatów pochodzących z tej kamienicy oraz innych nowosądeckich domów. Godziny zwiedzania: wtorek-czwartek 10-15, piątek 10-17.30, sobota, niedziela, święta 9-14.30. Galeria jest nieczynna: w poniedziałki, dni poświąteczne, pierwszy dzień Świąt Wielkanocnych, Boże Ciało, 1 stycznia, 1 listopada, 11 listopada, 25 grudnia. Zwiedzanie wyłącznie po wcześniejszym zgłoszeniu w centrali Muzeum (Dom Gotycki, ul. Lwowska 3, tel.: +48 18 443 77 08).
Galeria Marii Ritter i Stare Wnętrza Mieszczańskie w Nowym Sączu
Rynek 2, 33-300 Nowy Sącz,
tel. +48 18 443 78 37, +48 18 443 77 08
sekretariat@muzeum.sacz.pl
www.muzeum.sacz.pl
Wiejska Galeria Malarstwa w Naszacowicach powstała na bazie 40-letniego dorobku twórczego artysty – malarza Kazimierza Twardowskiego w części domu i pracowni twórczej. Artysta urodzony w Olszance w Gminie Podegrodzie po ukończeniu Liceum sztuk Plastycznych w Tarnowie i Akademi Sztuk Pięknych w Toruniu wspólnie z żoną wybudował dom i pracownię twórczą w Naszacowicach, która z biegiem lat przekształciła się w swego rodzaju galerię autorską. Prezentowane obrazy i bogata dokumentacja twórcza jest atrakcją dla lokalnej społeczności i wielu miłośników zainteresowanych sztuką z różnych stron Polski i zagranicy. Galeria usytuowana jest w ciekawym turystycznie miejscu w widłach dwóch dopływów Dunajca z malowniczym widokiem na pasmo Beskidu Sądeckiego w sąsiedztwie grodziska słowiańskiego w Naszacowicach. Godziny zwiedzania: poniedziałek-piątek w godz. 12-18.
Wiejska Galeria Malarstwa w Naszacowicach
Naszacowice 86, 33-386 Podegrodzie
tel. +48 18 445 91 58
tel. kom. +48 693 705 313
twardowski.k@op.pl
www.galeriamalarstwa.info.pl
Muzeum Pszczelarstwa im. Bogdana Szymusika i skansen pszczelarski powstały w Stróżach w Gospodarstwie Pasiecznym „Sądecki Bartnik”. Zebrano tam kolekcję ponad stu zabytkowych uli oraz narzędzi pszczelarskich. Na szczególną uwagę zasługują: ul kłodowy - stojak dla pięciu rodzin pszczelich, zwany dla swojej rangi „Królem” i ul snozowy - Dzierżona - oba z 1822 roku i oba wpisane do rejestru zabytków. W zbiorach znajduje się także rarytas, zwłaszcza dla pszczelarzy - pierwszy ul ramowy na świecie, zwany od nazwiska konstruktora „Ulem Hubnera”. Ule figuralne, zwłaszcza „Św. Ambroży” (patron pszczelarzy) i „Diabeł”, bez którego nie można sobie nawet wyobrazić porządnej pasieki (w wierzeniach chronił on bowiem pszczoły i pszczelarzy od zła), budzą niekłamany zachwyt. Muzeum posiada także dwa ule afrykańskie, pozyskane podczas pobytu w Republice Południowej Afryki. W chatach wystawowych, zrekonstruowanych z oryginalnych elementów, można obejrzeć wspaniałą kolekcję akcesoriów pszczelarskich, w tym prawdziwy ewenement, jakim jest miodarka Hruśki, pierwsza na świecie na jeden plaster. Warto także zainteresować się podkurzaczami, leziwami, starymi miodarkami i zabytkowymi klateczkami do hodowli matek pszczelich. Na terenie muzeum stoi Karpacka Barć Milenijna - kilkunastometrowy pień bartny, najwyższy w Polsce i wpisany do „Księgi Rekordów i Osobliwości”. W pasiece można zaglądnąć do uli i obserwować życie pszczół. W skansenie organizowane są pszczelarskie warsztaty edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych oraz co roku, w pierwszą niedzielę lipca „Biesiady u Bartnika”. W gospodarstwie działają również restauracja „Bartna Chata”, sklep firmowy „Miodowa Spiżarnia”, można również skorzystać z noclegów w domach gościnnych „U Babci Marysi” (50 miejsc noclegowych).
Gospodarstwo Pasieczne „Sądecki Bartnik”
Muzeum Pszczelarstwa im. Bogdana Szymusika
33-331 Stróże 235
tel. 18 414 05 79
muzeum@bartnik.pl
http://bartnik.pl
Muzeum Pszczelarstwa w Kamiannej działa na terenie Pasieki „Barć”. Na zbiory muzeum składają się dwie ekspozycje: biograficzna, poświęcona osobie ks. dra Henryka Ostacha - kapłana i pszczelarza, długoletniego prezesa Polskiego Związku Pszczelarskiego oraz wystawa związana z tematyką pszczelarstwa. W ramach niej prezentowana są urządzenia i narzędzia pszczelarskie, pochodzące z okresu ostatnich 200 lat. Obok muzeum znajduje się Zagroda Bartnik - skansen uli figuralnych oraz rzeźb, przedstawiających m.in. św. Ambrożego - patrona pszczelarzy. Przy pasiece działają również: sklepik i miodowa karczma. W gospodarstwie można skorzystać również z pokoi gościnnych. Atrakcją pasieki jest pszczela ścieżka edukacyjna oraz możliwość oglądania życia plastra miodu.
Pasieka „Barć” im ks. dra Henryka Ostacha
Kamianna 17, 33-336 Łabowa
tel. 18 474 16 32
barc@kamianna.pl
www.kamianna.pl
Muzeum Młynarstwa, Techniki i Rzemiosła Wiejskiego im Józefa Winiarskiego (Osada Młyńska) urządzono w dawnej osadzie młynarza Józefa Winiarskiego z początku XX w. W jego skład wchodzi drewniany budynek mieszkalny, dawna stodoła i stajnia oraz budynek młyna gospodarczego i tartaku. Przed II wojną światową funkcjonował tu młyn wodny świadczący usługi dla okolicznych mieszkańców. W czasie wojny na terenie gospodarstwa schronienie znajdowały oddziały partyzanckie. Młynarz Józef Winiarski przed wojną przeszedł szkolenie radiotelegrafisty, w podziemiu był zastępcą instruktora radiotelegrafisty na obwód Tarnów-Brzesko i szkolił okoliczne drużyny łączności AK i BCH. Jego młyn produkował mąkę na potrzeby partyzantów. Po wojnie Józef Winiarski rozbudował gospodarstwo. Wraz z elektryfikacją wsi w 1960 r. rozpoczął działalność elektryczny młyn gospodarczy i tartak. W 2010 roku zagrodę objęto ochroną konserwatorską, a gromadzone tu przez właścicieli od lat przedmioty i dokumenty zapoczątkowały powstanie muzeum. Zbiory obejmują urządzenia i przedmioty związane z techniką młynarską, ale również maszyny rolnicze (konne i stacjonarne) z XIX i początku XX stulecia, meble, sprzęty dawnego gospodarstwa domowego, przedmioty historycznego rzemiosła i codziennego użytku .
Muzeum to powstało w 2016 r. Oprócz udostępniania ekspozycji organizuje również pokazy związane z rzemiosłem ludowym oraz techniką i technologią używaną w dawnym gospodarstwie wiejskim. W domu młynarza zachował się piec chlebowy z początku XX wieku w którym do dzisiaj wypieka się chleb. Na terenie Osady Młyńskiej organizowane są warsztaty edukacyjne, kulinarne dla szkół , młodzieży, zorganizowanych grup itp.
Muzeum Młynarstwa, Techniki i Rzemiosła Wiejskiego im Józefa Winiarskiego (Osada Młyńska)
Roztoka-Brzeziny 105, 33-316 Rożnów
tel. 788 175 741
https://pl-pl.facebook.com/mlynroztoka
