Kościół pw. śś. Andrzeja Świerada i Benedykta w Tropiu to obiekt murowany, w stylu romańskim, zbudowany według tradycji w 1090 r. obok pustelni. W prezbiterium widać resztki romańskiej polichromii z XII w. W ołtarzu znajduje się późnogotycki obraz Matki Bożej. Pozostałe elementy wyposażenia (polichromia, epitafia) są rokokowe i barokowe. Przy kościółku jest pustelnia św. Andrzeja Świerada – kapliczka w miejscu, gdzie, jak głosi tradycja, mieszkał święty, żyjący w latach 980-1034. Obok niej są resztki prastarego dębu, który miał się rozpaść, aby dać schronienie pustelnikowi. W kościele znajduje się relikwiarz z relikwią Krzyża Chrystusowego z drzewa, które odnalazła w Jerozolimie matka cesarza Konstantyna Wielkiego św. Helena oraz relikwie św. Świerada. W 1965 r. w kościele w Tropiu prowadzono badania archeologiczne. W wykopie w kaplicy Miłosierdzia Bożego przy romańskim murze z XI/XII w., pod progiem dawnego wejścia odkryto narożnik fundamentu jeszcze wcześniejszego obiektu, zapewne wczesno lub przedromańskiego kościoła. Badania przerwano z powodu wielkich uroczystości Milenium Chrztu Polski w 1966 r. w świątyni w Tropiu. Z powodu braku funduszy nie zostały one później wznowione.
Kościół rzymskokatolicki pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Tyliczu zbudowany w 1612 roku. W świątyni znajduje się rokokowy ołtarz główny z otoczonym kultem obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem (zwanej Tylicką) z XVI lub XVII w., ołtarze w nawie z obrazami św. Anny Samotrzeć z XVII w. i Veraicon z XVIII w. Późnobarokowa ambona, chrzcielnica i organy oraz rokokowy krucyfiks na belce tęczowej, kilkanaście obrazów, feretronów i rzeźb z XVIII-XIX w. Obok kościoła, po jego południowo-zachodniej stronie, znajduje się murowana dzwonnica parawanowa z 1803 roku.
W centrum Nowego Sącza dominuje architektura kościoła św. Małgorzaty wzniesionego wkrótce po lokacji miasta. Do godności bazyliki mniejszej świątynię wyniósł Jan Paweł II. Bazylika powstała w XIV w. W 1448 r. kardynał Zbigniew Oleśnicki wyniósł ją do godności kolegiaty. Bazylika składa się opiętego siedmioma skarpami prezbiterium, zamkniętego prostą ścianą powstałą z zamurowanego w 1730 r. okna za głównym ołtarzem, ze słynnym obrazem Przemienienia Pańskiego oraz z szerokiego korpusu nawy głównej i bocznych. W świątyni znajduje się gotycka polichromia pochodząca z 1360 r. Malowidło przedstawiające sceny męczeństwa i ukrzyżowania Chrystusa zostało odkryte w latach 70. XX w. Wewnątrz znajduje się także odlana z brązu chrzcielnica z XVI w. oraz cenne obrazy, m.in. Jana Chrzciciela i Matki Bożej z Dzieciątkiem. Na przełomie XIII i XIV w. kościół stał się świątynią miejską. Miasto używające do około 1329 r. nazwy „Kamienica”, przyjęło wówczas do swej pieczęci patronkę kościoła – św. Małgorzatę – Pannę i Męczennicę ściętą około 275 r. za wiarę. Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty jest znanym w diecezji tarnowskiej sanktuarium zwanym sądecką „górą Tabor” dzięki znajdującemu się w ołtarzu głównym obrazowi Przemienienia Pańskiego z kręgu Veraicon z XVI w.
Kościół w Przydonicy był pierwotnie pod wezwaniem św. Katarzyny, obecnie jest pw. Matki Bożej Różańcowej, św. Jana Kantego oraz Matki Bożej Pocieszenia. Zbudowany został z drzewa modrzewiowego w 1527 roku. Kościół został konsekrowany zapewne ok. 1580 roku. Trzykrotnie był restaurowany w latach: 1826, 1892 i 1904. Stropy w nawie mają zakrzywienia i ozdobne kasetony oraz malowane rozety. W gotyckiej tęczy z 1530 roku wykrojonej w ośli grzbiet i profilowanej znajduje się krucyfiks oraz figury: Matki Bożej, św. Jana Ewangelisty i św. Marii Magdaleny. Do kościoła prowadzi troje drzwi: jedne ostrołukowe, z malowanymi tarczami herbowymi „Gierałt” i „Gryf” oraz malowaną kratownicą; drugie z wykrojem w trójliść zamknięty oślim grzbietem; trzecie z wykrojem w ośli grzbiet z malowaną skośną kratą z rozetami na przecięciach i z napisem Paulus Carpentarius. Pod tym malowidłem widoczne jest pierwotne malowidło z 1527 roku o motywach zwierzęcych. W świątyni na uwagę zasługują również: ambona rokokowa z drugiej połowy XVIII wieku z obrazem Chrystusa na zapiecku i chrzcielnica być może z XIX wieku, z fragmentami renesansowego trzonu z XVI-XVII wieku. Na zewnątrz kościoła znajduje się dawna gotycka chrzcielnica kamienna z I połowy XVI wieku oraz kropielnica o tradycjach gotyckich, zapewne z XVI w.
Kościół pw. św. Elżbiety Węgierskiej Wdowy w Starym Sączu powstał w drugiej połowie XIV wieku, murowany z kamienia i cegły. Wewnątrz na uwagę zasługuje pseudobarokowy ołtarz główny z drugiej połowy XIX w. z posągami śś. Piotra i Pawła oraz obrazem św. Elżbiety, cztery ołtarze boczne z XVII i XVIII w. W kaplicy południowej późnobarokowy ołtarz z XVIII w., a w nim barokowy obraz Śluby Błogosławionej Kingi. Warto zwrócić uwagę na zabytkową ambonę, wielkie obrazy, rzeźby liturgiczne i tablicę upamiętniającą powodzenie odsieczy wiedeńskiej. Z kościołem graniczy zabytkowy budynek starej plebanii z 1795 r. Patronką świątyni jest św. Elżbieta, ciotka św. Kingi oraz jej siostra Małgorzata.
Kościół Narodzenia NMP w Piwnicznej-Zdroju w stylu neobarokowym wybudowany w latach 1881-1886 z kamienia i cegły na miejscu starszych obiektów. Jest to świątynia bazylikowa z wieżą i dzwonem z 1523 roku. Pierwszy kościół istniał tu już w XIV w. Jednak pożary zniszczyły Piwniczną w XVIII i XIX w. Wnętrze świątyni urządzano na przełomie XIX i XX w. i dobudowano nową zakrystię. W prezbiterium zwraca uwagę obraz pędzla Bolesława Barbackiego – św. Józef z Dzieciątkiem.
Kościół pw. św. Józefa (dawniej NPM) w Muszynie zbudowany w latach 1676-1728. Świątynia barokowa z kamienia i cegły, otynkowana, kryta blachą. Wewnątrz ołtarz główny klasycystyczny z początku XIX w. z gotycką rzeźbą Matki Bożej z Dzieciątkiem z około 1470 r. oraz wysuwany barokowy obraz św. Józefa z XVIII w. Na ołtarzu renesansowe tabernakulum w kształcie świątyni z płaskorzeźbą Zwiastowania z około 1600 roku.
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Podegrodziu powstał w latach 1830-1835 w miejsce spalonej drewnianej świątyni. To obiekt murowany w stylu klasycystycznym. Wewnątrz bogato zdobiona polichromia. Warta uwagi marmurowa chrzcielnica z 1409 r., barokowe organy, ambona z XIX w. oraz rzeźby: późnorenesansowa z XVI-XVII w. grupa Nawiedzenia, dwa barokowo-ludowe posągi św. Biskupów z XVIII w. i pochodzące z tego samego stulecia – Chrystus Ukrzyżowany, barokowo-ludowy Chrystus u słupa i krucyfiks procesyjny. Na wyposażeniu świątyni są również ciekawe ornaty. Jeden z dobrze zachowanych pochodzi z XVI w.
Kościół pw. Wszystkich Świętych w Ptaszkowej to obiekt w tradycji gotyckiego budownictwa sakralnego, drewniany, o zrębie konstrukcji oszalowanych ścian. Powstał w połowie XVI w. Wystrój i wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z XVIII i XIX w. Ściany i niektóre sklepienia pokrywają polichromie ornamentalne i figuralne z lat 1929-1932. Tylko w kruchcie południowej zachowały się fragmenty starszych malowideł barokowo-ludowych ze scenami starotestamentowymi z 1795 r., a nawet resztki malowideł patronowych z XVI wieku. We wnętrzu dominuje ołtarz główny wykonany w tradycji późnobarokowej w 1864 r. z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, ufundowany przez Michała Stadnickiego w 1734 r. Oprócz niego są tu też dwa małe barokowe ołtarze boczne. W lewym znajduje się płaskorzeźba Serca Pana Jezusa, w prawym gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem „ze słonecznikiem” z około 1420 r. Najcenniejszym zabytkiem jest płaskorzeźbiona Modlitwa w Ogrojcu dłuta Wita Stwosza z 1490 r. Do najstarszych elementów wyposażenia kościoła należy również chrzcielnica z 1506 r. Cennymi rzeźbami są: dwa krucyfiksy z XVIII w. Warto zobaczyć także rokokowy feretron umieszczony w wieży na ścianie południowej z figurą Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej z drugiej połowy XVIII w.
Legenda głosi, że kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny na górze Just w Tęgoborzy stoi w miejscu, gdzie swą pustelnię miał św. Just – zakonnik z przełomu IX/X w. Żyjący na przełomie XVI/XVII w. Marcin Baroniusz z Jarosławia napisał życiorys pustelnika, ale jak sam podał, jedynie na podstawie opowiadań ludzi z okolic. Zawarł w nim m.in. informację, że Just – uczeń św. Świerada z niedalekiego Tropia – żył na górze „Łobzów”, gdzie zmarł i został pochowany w 1007 r. Tradycja mówi, że było to właśnie miejsce, na którym dziś stoi drewniany kościółek. Świątynia jest obiektem drewnianym najprawdopodobniej wybudowanym w drugiej połowie XVII w., na miejscu starszego, zniszczonego przez arian, obiektu. W głównym ołtarzu świątyni znajduje się słynący łaskami, XVII-wieczny obraz Matki Bożej zwanej Juścieńską, wzorowany prawdopodobnie na obrazie Matki Boskiej Częstochowskiej. Warto zobaczyć także ludowo-barokowy ołtarz z 1677 r., gotycką rzeźbę Matki Bożej z Dzieciątkiem z XV w. i gotycką chrzcielnicę kamienną z herbami z początku XVI w. Są to pozostałości z poprzednich świątyń znajdujących się w tym miejscu. Brała tu ślub Janina Lewandowska – jedyna kobieta zamordowana w Katyniu.
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Podolu-Górowej zbudowany został na początku XVI w., konsekrowany ok. 1540 r. Później kilka razy odnawiany i przebudowany, m.in. w XVIII w. kiedy dobudowano barokową wieżę. Wewnątrz manierystyczny ołtarz główny z drugiej połowy XVI w. w formie tryptyku. W nawie dwa barokowe ołtarze boczne. Pod antependium ołtarza znajduje się renesansowa kamienna płyta nagrobna Jadwigi Posadowskiej. Warto zwrócić uwagę na późnogotycką chrzcielnicę kamienną z XVI w. i barokową ambonę z XVII w.
Kościół pw. św. Mikołaja w Moszczenicy Niżnej pochodzi prawdopodobnie z drugiej połowy XVI w. Wewnątrz zobaczyć można pozorne sklepienie kolebkowe oraz gotycki obraz św. Zofii z córkami z 1480 r., późnogotycki krucyfiks z XVI w. i późnorenesansowy ołtarz główny z XVII w. z barokowym obrazem św. Mikołaja.
Kościół św. Wojciecha w Kąclowej powstał w latach 1926-1929. W eklektycznym ołtarzu głównym z 1960 r. znajduje obraz pt. Ukrzyżowanie z tego samego okresu. Wyposażenie świątyni stanowi również drewniana ambona i chrzcielnica z 1933 r. oraz organy datowane na 1793 r.
Kościół pw. św. Marcina Biskupa z Tours w Mogilnie wybudowano w 1765 r., prawdopodobnie z wykorzystaniem elementów wcześniej istniejącej tu świątyni pw. św. Jana Chrzciciela spalonej w drugiej połowie XVI w. Po pożarze, najpierw wybudowano kamienną kaplicę pw. św. Anny. Stoi ona do dziś. Wewnątrz kościoła warto zwrócić uwagę na barokowe detale ciesielskie – portale o falistych nadprożach, parapet chóru muzycznego, a także gotycki krucyfiks z ok. 1400 r. Cenna jest także pochodząca z 1930 r. polichromia o motywach figuralnych i ornamentalnych, późnogotycka rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego z początku XVI w. i kamienna chrzcielnica renesansowa z połowy XVI w. oraz XVII-wieczne płyty nagrobne.
W 1520 r. Jan Pieniążek ufundował modrzewiowy kościół pw. Narodzenia NMP w Krużlowej. Szczególny element wystroju to kasetonowy strop zdobiony podobnymi do wawelskich rozetami. Warto zwrócić uwagę na kamienną chrzcielnicę z 1486 r., obraz św. Anny z Maryją i rzeźbę Chrystusa Zmartwychwstałego. Kościół w Krużlowej posiadał również słynną gotycką rzeźbę – Madonnę Krużlowską. Od kilku dziesięcioleci jest ona jednak własnością Muzeum Narodowego w Krakowie, a w krużlowskiej świątyni do 2000 r. znajdowała się jej wierna kopia.
Kościół Św. Wojciecha Biskupa Męczennika i Podwyższenia Krzyża Świętego w Rożnowie został poświęcony w 1705 r. Wnętrze świątyni nakrywa pozorne sklepienie kolebkowe, dekorowane ozdobnym malarstwem. Na suficie chóru zachowały się fragmenty polichromii późnorenesansowej z około 1688 r. Główny ołtarz to zespół figur barokowych z XVII w. – w centrum Jezus na krzyżu, po bokach Matka Boska i św. Jan Apostoł oraz klęcząca św. Maria Magdalena. Ołtarze boczne w stylu rejencji ze słynącym łaskami obrazem Matki Boskiej Bolesnej oraz wizerunkiem św. Wojciecha BM. Warta uwagi jest także kamienna chrzcielnica z drewnianą pokrywą, zwieńczona rzeźbą Jana Chrzciciela z 1663 r. oraz portret Stanisława Krzesza, uczestnika odsieczy wiedeńskiej, wotum z 1691 r.
Bazylika Mniejsza pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Grybowie to neogotycki kościół z początku XX w. W głównym ołtarzu rzeźba Chrystusa na Krzyżu na tle płasko rzeźbionej panoramy Jerozolimy z połowy XVII w. Pierwszy kościół w Grybowie istniał już w XIV w. Był wzniesiony w stylu gotyckim z kamienia rzecznego na planie krzyża łacińskiego. Miał małe wysoko usytuowane okna, pokryty gontem dach oraz niewielką wieżyczkę. Uległ dużemu zniszczeniu w czasie pożaru w 1662 r. Odbudowano go w 1705 r. Przetrwał do końca XIX w., gdy okazał się zbyt mały na potrzeby lokalnej społeczności. Wiosną 1908 r. na jego miejscu rozpoczęto budowę nowej świątyni. Powstał nowy neogotycki kościół z cegły z użyciem kamienia z wysoką na 77 m wieżą. Świątynia trzynawowa, halowa z transeptem i zamkniętym wielobocznie prezbiterium. W oknach prezbiterium znajduje się pięć witraży figuralnych z przedstawieniami św. Katarzyny i świętych polskich. Dwanaście rokokowych obrazów z XVIII w. przedstawia apostołów. Po lewej stronie na ścianie prezbiterium znajduje się pięć figur barokowych z XVIII w. tworzących kompozycję Przemienienia Pańskiego. W lewej nawie znajduje się słynący łaskami obraz Matki Bożej Przedziwnej z 1700 r. 20 kwietnia 2013 kościół w Grybowie został ogłoszony bazyliką mniejszą.
Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Nawojowej wybudowany w latach 1894-1898. Wówczas przy rozbiórce starej drewnianej świątyni natrafiono na dokument mówiący, że stary kościół wybudowano około 1190 r. Świątynię wyposażono w dzieła sztuki przeniesione z rozebranego modrzewiowego kościoła, znajduje się tu renesansowe epitafium Piotra Nawojowskiego z 1593 r. z czerwonego węgierskiego marmuru, dwa ołtarze barokowe, ambona oraz stacje drogi krzyżowej z 1831 r. i drewniany krzyż w głównej nawie.
Kościół pw. Imienia Najświętszej Marii Panny w Chomranicach powstał w latach 1691-1692. Warto zwrócić uwagę na polichromię ornamentalną z 1767 r. w zakrystii. Wyposażenie kościoła to ołtarze rokokowe z XVIII w., barokowa ambona oraz kamienna chrzcielnica z XVIII w. Ołtarz główny zdobi słynący łaskami obraz Matki Boskiej Chomranickiej. Po północno-wschodniej stronie obiektu znajduje się wolno stojąca dzwonnica z 1692 r.
Drewniany kościół pw. świętego Marcina w Czarnym Potoku koło Łącka zbudowany w 1755 r. Na uwagę zasługuje klasycystyczny ołtarz główny z XIX wieku. Pielgrzymów przyciąga obraz Piety znajdujący się w kościele – Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej.
Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Bukowcu wbudowano w 1805 r. we wsi Kamianna koło Krynicy. Był wówczas cerkwią greckokatolicką. W 1949 r. świątynia została przeniesiona do Bukowca i znacznie przebudowana z przeznaczeniem na kościół rzymskokatolicki. Wewnątrz nie zachowało się wyposażenie cerkiewne.
Kościół św. Mikołaja w Tabaszowej wzniesiono w 1753 r. w Tęgoborzu. Do Tabaszowej przeniesiono go w 1982 r. Na szalunku ściany zamykającej prezbiterium w pierwszej połowie XIX w. namalowano Grupę Ukrzyżowania. Ściany zdobi ornamentalno-figuralna polichromia z 1895 r. Rokokowe ołtarze pochodzą z XVIII w. W ołtarzu głównym barokowy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVIII w. oraz pochodzący z końca XIX w. wizerunek św. Mikołaja.
Kaplica św. Antoniego na Piwowarówce koło Piwnicznej wybudowana w 1908 r. przez braci Stanisława i Wiktora Piwowarów. Kaplica malowniczo wkomponowana w otoczenie. Doskonały punkt widokowy na zakole Popradu w stronę Muszyny. Obok kaplicy przebiega zielony szlak prowadzący z Piwnicznej przez Eliaszówkę na Obidzę.
Sądeckie kapliczki - są niemal wszędzie, w polach, lasach, przy domach. Przez wieki powstawały wszędzie tam, gdzie człowiek chciał wyrazić niebu wdzięczność za swe istnienie i powodzenie. Część powstała jako wyraz pokuty i zadośćuczynienia za niekiedy bardzo ciężkie przewinienia. Niektóre stoją od wielu stuleci, a ich historia ginie w mrokach niepamięci. Nikt nie policzył sądeckich kapliczek, ale w każdej miejscowości jest ich przynajmniej kilka. Część to wyjątkowo malownicze obiekty. W czasie wędrówek warto zwrócić uwagę na kapliczki w Łomnicy-Zdroju, Popowicach, Gostwicy, Januszowej, Mogilnie, Jastrzębiku, Rytrze, Wojkowej, Myślcu, Dubnem czy w okolicach Piwnicznej. Ciekawe są również obiekty w Niskowej i na Gliniku w Przydonicy. Ta ostatnia wiąże się z królem Janem III Sobieskim, który, wracając z wojny, odpoczywał w Przydonicy. Zdrożony Sobieski zatrzymał się pod okazałą lipą na szczycie przysiółka Glinik i właśnie tu ustawiono kapliczkę wotywną, a królewska lipa ma już 6 metrów w obwodzie. Interesująca jest też kapliczka w Niskowej koło Nowego Sącza ma ona kształt słupa z figurką z XVII w. Otaczające ją rozległe pola dodają miejscu uroku.
